My, ludzie jesteśmy istotami celowymi. Cokolwiek robimy mamy w tym cel – świadomie określony lub nie.  Bywa też tak, że chcemy coś osiągnąć, a jedną z barier okazuje się trudność przekroczenia psychologicznej strefy komfortu.

Strefę komfortu możemy przekroczyć na wiele sposobów. Jednym z nich jest wykorzystanie metafory (w coachingu, self-coachingu, szkoleniach czy terapii). Przez pojęcie „metafora”  – rozumiem opowiedzianą historię, przypowieść czy chociażby przysłowie. Zauważ, że jest to zdecydowanie szersze pojęcie niż to używane przez językoznawców. Form metafor jest wiele i metod pracy z nimi również.

Ludzie w naturalny i nieświadomy sposób często posługują się metaforami komunikując się z innymi, np.: opowiadając dziecku bajkę przekazujemy mu głębsze treści ukryte pod płaszczykiem fabuły. Treści te są przetwarzane przez nieświadomość. Jest to jeden z głównych powodów, dla których warto wybierać bajki mądre i wspierające rozwój dziecka .

Metafora jest narzędziem, które pozwala dotrzeć nawet do najgłębszych nieświadomych zasobów umysłu. Ogromną jej zaletą jest to, że opowiadając komuś metaforę, nigdy do końca nie wiemy co dana osoba sobie z tego weźmie, a zawsze bierze to, co jest jej najbardziej w tym momencie potrzebne. Ważne rozróżnienie: potrzebne nie zawsze znaczy miłe i przyjemne. Co z tego dla Ciebie wynika? – przygotuj się na niespodzianki 

Trafiłam w internecie na świetną metaforę autorstwa Michaela J. Bertranda

„Pewnego dnia rozmawiałem z Tygrysem w klatce.

– Czy nie chciałbyś być wolny? – spytałem.

– Ależ ja jestem wolny. Jestem zupełnie wolny! – odpowiedział mi Tygrys. – Zobacz, mogę chodzić z prawa na lewo albo…z lewa na prawo. Mogę się przewrócić na bok albo położyć łapy na pysku. Mogę skakać w górę i w dół, mogę nawet skakać w przód i w tył. Możliwości są nieskończone! Mam całkowitą wolność!

– Ale przecież trenerzy każą ci wychodzić na arenę i robić różne sztuczki. Musisz ćwiczyć z nimi wiele godzin dziennie, prawda? – spytałem.

– No cóż, tak… – odparł Tygrys.

– I przecież przez połowę dnia musisz robić to, co ci każą i wcale nie jesteś wolny. Czy nie chciałbyś robić czegoś innego?

– Tak, to prawda, że połowę czasu spędzam na robieniu tego, co mi każą i w związku z tym nie mam żadnej wolności. ALE, drugą połowę czasu pozwalają mi spędzać w mojej klatce, w której jestem wolny. Poza tym, w poniedziałki i wtorki nie ma pokazów i mogę zostawać w mojej klatce cały dzień! Mogę tutaj robić cokolwiek zechcę!

– Ale przecież jesteś w klatce. Jesteś zamknięty. Czy to nie ogranicza twojej wolności? – spytałem.

– A czemu by miało? – odpowiedział zdziwiony Tygrys.

– No, powiedzmy, że chcesz pobiec aż do tamtej ściany, tam gdzie są słonie. Nie możesz tego zrobić, prawda? – powiedziałem.

– Jasne, że mogę. – stwierdził Tygrys – ale czemu miałbym chcieć?

– Bo jesteś Tygrysem! Łowcą! Dzikim zwierzęciem!!!

– Zdecydowanie nie jestem! – oburzył się Tygrys.

– Nie jesteś kim? Tygrysem? – zapytałem.

– No nie. To byłoby głupie. Jestem, biorąc pod uwagę naukę i biologię, Tygrysem. Każdy głupiec to wie! – powiedział Tygrys.

– No to dlaczego nie chcesz biegać na wolności, polować na zwierzynę i odczuwać promienie słońca na swojej sierści? – spytałem.

– Nie zaprzeczę, że czasem mam ochotę robić…te rzeczy.

– To dlaczego im zaprzeczasz?

– Chodzi mi o to, że nie jestem DZIKIM zwierzęciem – powiedział Tygrys. – Jestem zupełnie inny niż te dzikusy biegające po dżungli. Jestem zwierzęciem udomowionym.

– Ach, rozumiem – odpowiedziałem. – A co czyni cię lepszym niż one?

– Wszystko! – odkrzyknął Tygrys. – W przeciwieństwie do nich, nie jestem sługą moich instynktów. Mógłbym chcieć biegać i skakać cały dzień, ale nie chcę. To właśnie znaczy „udomowienie”!

– Możliwość nie robienia tego, co naprawdę chcesz robić? – zapytałem.

– Dokładnie tak! – odrzekł Tygrys. – I to nie jest tak, że nie ma żadnych nagród. Tutaj, w mojej klatce, jest mi ciepło i czuję się bezpiecznie. Dostaję jedzenie, wodę i świeżą słomę każdego dnia. Gdybym był poza moją klatką, skąd brałbym jedzenie, wodę i słomę?

– Musiałbyś znaleźć je sam – odparłem.

– Znaleźć je gdzie? Nie brzmi to zbyt dobrze. Gdyby nie moi opiekunowie, byłbym głodny, spragniony i zmarznięty. Czemu miałbym chcieć to wszystko zostawiać? A poza tym – dodał Tygrys przysuwając się do krat – widziałem co się dzieje, gdy nie jest się udomowionym.

– Naprawdę? – spytałem. – A co się wtedy dzieje?

– Cóż – powiedział Tygrys rozglądając się na lewo i prawo – Jeśli jesteś choć odrobinę Niegrzeczny, strzelają blisko ciebie z bicza abyś się przestraszył hałasu. To najczęściej wystarcza, uwierz mi! Powoduje, że natychmiast chce mi się wracać do pracy. Nie żebym był kiedykolwiek Niegrzeczny. – dodał. – A jeśli jesteś naprawdę Zły, na przykład warczysz na bicz – przysunął się jeszcze bliżej mnie – jeśli jesteś aż TAK zły, to nie tylko strzelają z bicza, ale cię nim BIJĄ. Nie żeby mi się to kiedykolwiek zdarzyło, rzecz jasna – szybko dodał. – Ale widziałem coś takiego. Bicz pozostawia wielką czerwoną szramę, która boli i boli.

– To okropne! – wykrzyknąłem.

– Wcale nie! – zaprzeczył Tygrys. – Bardzo dobrze przeciwdziała atakowaniu bata. Bat mówi nam co robić i uczy nas rozróżniać dobro od zła. Gdybyś nie robił nic złego, nikt by cię nie uderzył. To przecież jasne. Jeśli z tym walczysz, zasługujesz by cierpieć! Musisz zapłacić za to, co zrobiłeś. Wszyscy to wiedzą.

– Jeśli wszyscy to wiedzą, to powiedz mi dlaczego niektóre tygrysy nadal muszą być bite? – spytałem.

– A kogo to obchodzi – odparł. – One chyba po prostu są Złymi Tygrysami. Kto wie dlaczego robią to, co robią.

– No tak

– O czym to ja mówiłem… a tak. – Tygrys przysunął się jeszcze bliżej, tak, że dzieliły nas zaledwie centymetry, jedynie kraty były między nami. Czułem gorąco bijące od jego wielkiego ciała. Niemal szeptem kontynuował – Słyszałem, że jeśli się jest naprawdę BARDZO złym, rozumiesz, NAPRAWDĘ złym…tak, że wiesz…UGRYZIESZ opiekuna…przychodzą ludzie i mierzą w ciebie z metalowej rury, rozlega się huk i nagle z twojego ciała wystaje małe czerwone piórko…I zasypiasz…i nigdy się nie budzisz…NIGDY!

– Mój Boże… – powiedziałem.

– Wiem, to jest niesamowite – odparł Tygrys. W jego cichym głosie pobrzmiewał strach, ale jego oczy błyszczały z ciekawości. Wtedy nagle odwrócił się i poszedł w przeciwny róg klatki. – Mimo wszystko, to jest potrzebne, aby chronić Opiekunów. Nie ma Opiekunów, nie ma jedzenia, prawda?

– Chyba tak. – odpowiedziałem po namyśle. Po chwili wstałem z siana, na którym siedziałem i otrzepałem spodnie. – Cóż Tygrysie, zdecydowałem już co zrobię.

– Zrobisz? Masz zamiar coś zrobić? – powiedział Tygrys, lekko przestraszony.

– Zdecydowanie mam taki zamiar. Otworzę twoją klatkę.

– CO ZROBISZ? – Tygrys zawył w panice.

– Nie bój się, to nie będzie bolało. – odrzekłem. Podszedłem do końca klatki, obejrzałem zamek i otworzyłem drzwi na oścież.

Tygrys był zdumiony. – Jak ty to zrobiłeś?

Wzruszyłem ramionami. – To jest bardzo proste, jeśli już się wie jak to zrobić. Teraz możesz wyjść z klatki kiedy tylko zechcesz!

Tygrys wyglądał przez chwilę przez otwarte drzwi klatki, po czym się cofnął. – Czy dasz mi kawał mięsa, jeśli wyjdę na zewnątrz?

– Nie. – odparłem.

– Pogłaszczesz mnie po głowie i powiesz jakim jestem dobrym Tygrysem?

– Na Boga, nie!

– Czy tam… – zaczął i głośno przełknął ślinę. – czy tam będzie s-s-samica w rui…jeśli wyjdę? – spytał, w końcu odważywszy się na dłuższe spojrzenie przez otwarte drzwi.

– Prawdopodobnie nie – odparłem.

Tygrys prychnął i zdegustowany całkowicie odwrócił się od drzwi. – W takim razie nie widzę powodu, dla którego miałbym chcieć wyjść. – powiedział z goryczą.

– Bo byłbyś wolny! Mógłbyś robić co tylko zechcesz!

– Ależ ja robię co chcę tutaj! – zawarczał Tygrys. – Jestem tu bezpieczny, jest ciepło i czysto, i jestem szczęśliwy. A tam… kto wie co tam mnie czeka? Jeśli wolność oznacza nigdy nie wiedzieć co się z tobą stanie, nie chcę tak żyć! A teraz idź sobie! – zawarczał na mnie – nie chcę cię więcej widzieć.

– Proszę bardzo – westchnąłem. – Ja mogę jedynie otworzyć drzwi, nie mogę cię zmusić być przez nie przeszedł.

– A żebyś wiedział. Możesz już sobie iść. – odparł.

Wzruszyłem ramionami i obróciłem się by odejść.

– Poczekaj! – zawołał Tygrys.

– Tak?

– Zanim pójdziesz… – powiedział Tygrys patrząc na otwarte drzwi.

– Tak? – spytałem z nadzieją.

– Zamknij te przeklęte drzwi. Dziwnie się czuję. – rzekł Tygrys odwracając się pyskiem w drugą stronę klatki.

– Jak chcesz – odparłem po raz kolejny wzdychając. Ociągając się pchnąłem drzwi, a zamek zaskoczył z głośnym szczękiem. Tygrys wyraźnie się rozluźnił.

Obróciłem się ponownie, i tym razem Tygrys mnie już nie zatrzymywał. – Głupi śmierdzący człowiek i jego głupie śmierdzące drzwi. – mruczał pod nosem gdy odchodziłem.

To nie moje drzwi, a jego! – pomyślałem i poszedłem sobie. Ja je tylko mu otworzyłem.
Rzuciłem ostatnie spojrzenie na wielkiego Tygrysa w swojej klatce. Nadal siedział tyłem do wyjścia. Ale jednym okiem patrzył ponad barkiem…patrzył na bezpiecznie zamknięte drzwi od jego klatki”.

Komentarz mile widziany 🙂

Pobrała(e)ś już e-booka za free? Znajdziesz go tutaj.